Thương nhớ

Thương nhớ

Kính tặng nhà toán học H.T. sau khi đọc bài “Một giờ với Bác” của anh ^(*)

Không gì rộng bằng không-gian-thương
Không gì sâu bằng phạm-trù-nỗi-nhớ
Bác đã mất rồi
Con đêm nhớ, ngày thương!
Ôi phút giây sung sướng giờ con vẫn bàng hoàng
Bên bác một giờ – hạnh phúc cả đời con làm toán học
Ai biết Bác đã viết lời di chúc
Ba tháng trước khi con gặp Bác hôm nào
Bác yếu rồi, người Bác có gầy hao
Vui gặp Bác, khiến con nhìn chẳng rõ

Trái tim Bác chứa bao điều lớn nhỏ
Vẫn lo cho dân từ việc mua hàng
Môn toán vận-trù Bác vẫn quan tâm

Làm toán bốn mươi năm
Nghe Bác giảng lần đầu con mới tỏ
Bác chỉ nơi tim mình:
Vận-trù được là nhờ ở đó
Con hiểu rồi, sẽ nhớ trọn đời con

Con đi bán bia, bán gạo, con làm toán sắp hàng
Toán học phải đâu cầu kì xa lạ
Những việc ấy không nhỏ đâu
Trước lúc ra đi Bác Hồ vẫn nhớ

Con hồi hộp ghi những kết quả ban đầu
Đợi đúng hẹn lên thưa với Bác
Nhưng chẳng kịp rồi, trái tim buốt nghẹn
Bác đi rồi sao, Bác Hồ ơi!

Ôi việc đầu tiên Bác giao cũng là việc cuối cùng
Con sẽ nhớ nỗi đau bằng hoàn thành vượt mức
Con ân hận sao chẳng tự nghĩ ra từ trước
Để những ngày cuối cùng Bác bớt một niềm lo

Bác ơi!
Tim Bác vô cùng, lòng Bác bao la
Nên càng rộng, càng sâu nỗi lòng con thương nhớ

Không gì rộng bằng không-gian-thương
Không gì sâu bằng phạm-trù-nỗi-nhớ
Hà Nội 1970

(*) Tháng 7 năm 1969 Bác Hồ có cho gọi nhà toán học Hoàng Tụy lên để giao nhiệm vụ áp dụng toán học vào việc cải tiến phân phối hàng hóa ở Hà Nội. Trong buổi đó, Bác đã giải thích về từ vận-trù  học. Phạm-trù, không-gian-thương, vận-trù-học, toán sắp-hàng là những khái niệm trong toán học hiện đại.